FAQ: Als uw bedrijfsarts samenwerkt met anderen (voor werknemers)
11 vragen en antwoorden
Gerelateerd: Bedrijfsarts of arboarts?
Over deze FAQ
Onze FAQ beantwoordt veelgestelde vragen die ons via onze leden bereiken. Als beroepsvereniging van bedrijfsartsen biedt de NVAB werknemers geen helpdesk per mail of telefoon. Om dezelfde reden kunnen we niet ingaan op specifieke casuïstiek. Waar mogelijk vertellen we u wel graag waar u meer informatie kunt vinden.
1. Mag een bedrijfsarts zijn taken (deels) door anderen laten uitvoeren?
Ja, dat mag, maar hier zijn wel regels en grenzen aan verbonden.
Taakdelegatie
Als een bedrijfsarts bepaalde taken door andere professionals (meestal niet-artsen) laat uitvoeren, noemen we dat taakdelegatie. Dit houdt in dat de bedrijfsarts taken delegeert aan een andere professional (de gedelegeerde).
Bedrijfsarts blijft altijd verantwoordelijk
Delegeren is iets anders dan definitief overdragen. De bedrijfsarts blijft bij taakdelegatie altijd zélf de eindverantwoordelijkheid dragen. Een andere professional voert taken namens hem uit.
Zorgvuldige afweging en evaluatie
De bedrijfsarts hoort daarom zorgvuldig af te wegen of hij op deze manier wil werken. En vooral ook of hij zo de kwaliteit kan leveren die van hem mag worden verwacht. Dit moet hij bovendien steeds blijven evalueren, samen met de professionals aan wie hij taken delegeert.
NVAB is niet voor of tegen
De NVAB is niet bij voorbaat voor of tegen taakdelegatie. Wel stimuleren we bedrijfsartsen die deze methode (willen) toepassen om dit met de vereiste zorgvuldigheid te doen.
2. Houdt een werknemer altijd het recht om de bedrijfsarts persoonlijk te raadplegen?
Ja, de bedrijfsarts blijft eindverantwoordelijk en de Arbowet stelt directe toegang tot deze geneeskundige specialist verplicht. Werknemers moeten dus altijd de mogelijkheid hebben om de bedrijfsarts persoonlijk te raadplegen, ook als hij taakdelegatie toepast.
Voorlichting verplicht
De bedrijfsarts is er verantwoordelijk voor dat werknemers hierover voorlichting krijgen. Hij kan deze voorlichting zelf geven, maar mag bijvoorbeeld ook met de werkgever en met de gedelegeerde(n) afspreken dat zij hierin een praktische rol spelen. Daarnaast moeten gedelegeerden zelf hoe dan ook - op zijn minst bij het eerste contact - nagaan of een werknemer op de hoogte is en waar nodig voorlichting geven.
3. Mag een bedrijfsarts onbeperkt taken delegeren?
Nee, zeker niet alle taken van de bedrijfsarts komen voor delegatie in aanmerking.
Diverse taken horen wettelijk bij de bedrijfsarts zélf
Zo moet de bedrijfsarts altijd zelf toegankelijk blijven voor werknemers. Bij ziekte van een werknemer moet hij na persoonlijk contact met de zieke de feitelijke analyse voor een probleemanalyse maken. En bij een WIA-aanvraag moet hij hetzelfde doen voor een eindoordeel. Dit zijn taken die de wet expliciet bij hem neerlegt.
Waar delegeren wél kan, zijn er altijd voorwaarden
Een andere professional kan de bedrijfsarts bijvoorbeeld wel helpen om bepaalde informatie te verzamelen die de bedrijfsarts nodig heeft om tot een advies over ziekte en re-integratie ('probleemanalyse') te komen. Soms kan de gedelegeerde daarbij de eigen expertise inzetten en op die manier de kwaliteit van het eindoordeel verhogen. Ook kan de bedrijfsarts door taakdelegatie mogelijk tijd vrijmaken om zich bezig te houden met taken die hij niet kan delegeren of beter zelf kan doen. Maar hij moet wel toetsen en bewaken of de taakdelegatie oplevert waar deze voor bedoeld is. En of hij met deze manier van werken voldoet aan de eisen van goede bedrijfsgezondheidszorg.
Het ministerie van SZW heeft een Werkwijzer Taakdelegatie gepubliceerd die bedrijfsartsen kunnen gebruiken om zorgvuldig met taakdelegatie om te gaan. Hierin is ook een overzicht opgenomen van taken die een bedrijfsarts wel of juist niet mag delegeren.
« Terug naar index | « Terug naar themapagina
4. Is taakdelegatie bevorderlijk of nadelig voor de kwaliteit van de bedrijfsgezondheidszorg?
Dat is niet op voorhand te zeggen. Taakdelegatie kán de kwaliteit van de bedrijfsgezondheidszorg ten goede komen, maar alleen onder bepaalde voorwaarden.
Dienstverlening afstemmen op situatie
Taakdelegatie kan de bedrijfsarts ruimte bieden om zijn dienstverlening optimaal af te stemmen op de specifieke situatie bij een werkgever. Bijvoorbeeld door de juiste professional de juiste zorg te laten verlenen. Of door ervoor te zorgen dat de bedrijfsarts zelf meer tijd overhoudt om aandacht te besteden aan specifieke taken. Dat kunnen speciale en complexe problemen zijn, maar bijvoorbeeld ook preventie en advies. Op die manier kan taakdelegatie de bedrijfsgezondheidszorg doeltreffender en doelmatiger maken.
Niet ten koste van kwaliteit en zorgvuldigheid
De bedrijfsarts hoort steeds te bewaken dat taakdelegatie niet ten koste gaat van de kwaliteit en zorgvuldigheid van de dienstverlening, maar deze juist bevordert. Ook moet hij erop toezien dat de taakdelegatie zorgvuldig verloopt. Twee voorbeelden van deze zorgvuldigheid zijn:
- de bedrijfsarts moet een gedelegeerde altijd een gerichte opdracht verlenen om een bepaalde taak uit te voeren;
- hij moet vóór het verstrekken van de opdracht de bekwaamheid van de gedelegeerde hebben beoordeeld.
5. Moet een bedrijfsarts plannen voor taakdelegatie afstemmen met anderen?
Ja. De bedrijfsarts hoort bij het plannen maken rekening te houden met alle betrokken partijen en met hen allemaal af te stemmen. Omgekeerd horen andere partijen - bijvoorbeeld werkgevers of arbodienstverleners - altijd contact op te nemen met de bedrijfsarts als zij zelf het initiatief willen nemen om bepaalde dienstverlening met behulp van taakdelegatie te organiseren.
Alle betrokken partijen meenemen
De bedrijfsarts moet eerst zelf onderzoeken wat taakdelegatie op kan leveren voor de verschillende betrokkenen. Hieronder vallen ook de werknemers die met de taakdelegatie te maken krijgen. In de praktijk verloopt afstemming met hen meestal door overleg met de ondernemingsraad (OR) of personeelsvertegenwoordiging (PVT) die het personeel van een organisatie vertegenwoordigt. De bedrijfsarts maakt een voorstel waar alle partijen op kunnen reageren. In het voorstel moet hij doelen en afspraken zo concreet mogelijk vastleggen.
Huidige situatie analyseren en bespreken
Een bedrijfsarts kan, bijvoorbeeld bij wisseling van baan of opdrachtgever, ook terechtkomen in een situatie waar al keuzes en afspraken over taakdelegatie zijn gemaakt. Dan moet hij deze situatie grondig in kaart brengen om na te gaan of de taakdelegatie zorgvuldig en verantwoord is geregeld. En of deze situatie aansluit bij de manier waarop de bedrijfsarts zelf wil werken. Ook knelpunten en vragen die hierbij naar voren komen moet de bedrijfsarts met alle betrokken partijen bespreken. Verder moet hij ze uiteraard betrekken bij zijn afweging of en op welke manier taakdelegatie zinvol en verantwoord is.
Initiatief van beide kanten
Werkgevers en arbodienstverleners die afspraken willen maken over taakdelegatie moeten de bedrijfsarts hier altijd bij betrekken. En uiteraard kunnen alle betrokken partijen altijd zelf het initiatief nemen om suggesties, vragen of problemen op het gebied van taakdelegatie bij de bedrijfsarts aan de orde te stellen.
6. Is voor taakdelegatie instemming nodig van de OR of PVT?
Ja, als er een ondernemingsraad (OR) of personeelsvertegenwoordiging (PVT) aanwezig is bij de werkgever die de bedrijfsarts heeft gecontracteerd, mag taakdelegatie alleen plaatsvinden met instemming van dit orgaan.
Bedrijfsarts controleert instemming en overlegmogelijkheden
De bedrijfsarts hoort zelf na te gaan of de OR of PVT heeft ingestemd met taakdelegatie. Dit kan het eenvoudigst gebeuren in het overleg dat bedrijfsarts en medezeggenschapsorgaan sowieso regelmatig horen te hebben. Het contract tussen werkgever en arbodienstverlener of bedrijfsarts hoort zulk overleg mogelijk te maken.
7. Moet taakdelegatie aan de werknemers worden gemeld, en wie moet dat doen?
Ja, melding aan de betrokken werknemers is verplicht. De bedrijfsarts is er verantwoordelijk voor dat dit ook inderdaad gebeurt. Dit wil overigens niet zeggen dat hij deze voorlichting ook altijd (volledig) zelf moet verzorgen. Werkgevers en gedelegeerden kunnen hier ook een praktische rol in spelen en hebben er ieder ook een eigen verantwoordelijkheid in.
Bedrijfsarts maakt afspraken
De bedrijfsarts moet met de betrokken partijen (gedelegeerde, werkgever, arbodienst) afspreken hoe de werknemers worden geïnformeerd over de taakdelegatie. Dit kan gebeuren via verschillende informatiekanalen vanuit de werkgever, de gedelegeerde of de bedrijfsarts zelf. Denk bijvoorbeeld aan een brochure, een intranetpagina of contactmomenten tussen gedelegeerde en werknemers.
Gedelegeerde is medeverantwoordelijk
Een gedelegeerde draagt zelf ook verantwoordelijkheid op het gebied van de informatieverstrekking. Hij zal op zijn minst bij ieder eerste contact met een werknemer na moeten gaan of die duidelijk is geïnformeerd over de taakdelegatie. Merkt hij dat dit niet het geval is, dan hoort hij zelf de nodige informatie te geven.
Bedrijfsarts altijd toegankelijk voor werknemers
De voorlichting moet in elk geval duidelijk maken wat taakdelegatie inhoudt, welke taken door de bedrijfsarts zijn gedelegeerd en aan wie. Ook moet duidelijk zijn dat de bedrijfsarts eindverantwoordelijk blijft en dat werknemers altijd de mogelijkheid houden om hem persoonlijk te consulteren.
8. Hoe is bij taakdelegatie de privacy van werknemers gewaarborgd?
De bedrijfsarts moet privacyregels afspreken en erop toezien dat de gedelegeerde deze nakomt.
Bedrijfsarts bepaalt regels en houdt toezicht
Bij het verstrekken van de opdracht aan een gelegeerde moet de bedrijfsarts afspraken maken over de regels die daarbij gelden. Beroepsgeheim en privacy zijn hier een belangrijk onderdeel van. Vervolgens moet de bedrijfsarts er daadwerkelijk op toezien dat de gedelegeerde zich aan deze regels houdt.
Voorlichting is verplicht
De bedrijfsarts hoort werknemers voorafgaand aan de taakdelegatie ook te laten weten dat de gedelegeerde een geheimhoudingsplicht heeft, en dat deze geen medische of vertrouwelijke gegevens met de werkgever deelt. De gedelegeerde mag sommige andere gegevens wel met de werkgever delen, zoals ook de bedrijfsarts dat mag.
Eigen of afgeleid beroepsgeheim
De bedrijfsarts moet ook duidelijk maken of een gedelegeerde onder het afgeleide medische beroepsgeheim werkt. Een gedelegeerde mag medische gegevens verzamelen voor zover die van belang zijn voor de taak die hij met de bedrijfsarts is overeengekomen. Is hij een niet-medicus, dan heeft hij hierbij een afgeleid beroepsgeheim. Soms is er ook nog een eigen beroepsgeheim, bijvoorbeeld bij arboverpleegkundigen. De gedelegeerde mag nooit meer of andere informatie delen met de werkgever dan de bedrijfsarts.
Meer informatie over dit onderwerp is te vinden in de specifieke FAQ over privacy op deze site. Vraag 2 gaat daarbij in op de uitwisseling van gegevens tussen leden van een behandelteam, zoals bedrijfsarts en gedelegeerde.
9. Bij wie moet ik zijn als ik klachten heb over dienstverlening waarbij taakdelegatie een rol speelt?
De bedrijfsarts hoort altijd open te staan voor klachten over dienstverlening waarbij taakdelegatie een rol speelt. Hij is immers eindverantwoordelijk.
De bedrijfsarts is verantwoordelijk
De bedrijfsarts moet toezicht houden op de kwaliteit en uitvoering van de gedelegeerde taken. Werknemers die klachten hebben over de taakdelegatie of een gedelegeerde horen hiermee dan ook altijd bij de bedrijfsarts terecht te kunnen. Ook een gedelegeerde moet de bedrijfsarts om hulp kunnen vragen bij conflicten met een werkgever of werknemer.
Klachten over bedrijfsarts
Ook voor problemen met de bedrijfsarts zélf is hij altijd het eerste aanspreekpunt. Komt u er samen niet uit, dan kunt u als werknemer een klacht indienen bij de arbodienst of organisatie waar de bedrijfsarts werkt. Iedere arbodienst hoort een klachtenregeling te hebben; zelfstandige bedrijfsartsen zijn hier ook toe verplicht. Leidt afhandeling via de klachtenregeling niet tot een bevredigende oplossing, dan zijn afhankelijk van de aard van de klachten eventueel diverse vervolgstappen mogelijk. Onder andere bij de Geschillencommissie Arbodienstverlening of een Regionaal Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg.
Deze site bevat praktische informatie over wat u kunt doen als u een klacht heeft over een bedrijfsarts.
10. Wie moet vaststellen of gedelegeerden voldoende bekwaam zijn voor hun taak?
Dit is een gedeelde verantwoordelijkheid van de bedrijfsarts en de beoogde gedelegeerde. Zij moeten vooraf beoordelen of die laatste voldoende bekwaam is voor de betreffende taak.
Beoordeling door beide partijen
Deze gezamenlijke beoordeling is extra belangrijk omdat er de laatste jaren veel functies en disciplines zijn bijgekomen waar een bedrijfsarts taken aan kan delegeren. In de praktijk betekenen bepaalde functiebenamingen niet overal precies hetzelfde en zeggen ze soms niets over de specifieke bekwaamheid.
Beschikbaar kwaliteitssysteem gebruiken
Bij de beoordeling kunnen de bedrijfsarts en de beoogde gedelegeerde gebruikmaken van de kwaliteitssystemen van de eigen werkgever of arbodienst. Vooral grotere arbodiensten beschikken vaak over een goed systeem om bekwaamheid te beoordelen. Bij aanwezigheid van zo'n systeem mag de bedrijfsarts daar uiteraard op vertrouwen: hij hoeft niet alles zelf nog eens over te doen.
Onderwerpen van de beoordeling
Bij beoordeling van de bekwaamheid gaat het niet alleen om de huidige functie van de betreffende persoon. Er moet bijvoorbeeld ook worden gekeken naar opleiding, bevoegdheden, werkervaring, denkniveau en communicatieve vaardigheden. De gedelegeerde moet zijn bekwaamheden altijd kunnen aantonen. Verder moeten bedrijfsarts en gedelegeerde beoordelen of er een goede basis is voor succesvolle samenwerking. Beide beoordelingen kunnen plaatsvinden in een gesprek.
Bekwaamheid op peil houden
Bedrijfsarts en gedelegeerde horen ook af te spreken hoe de gedelegeerde zijn bekwaamheid op peil houdt. Ook is het belangrijk om de bekwaamheid regelmatig opnieuw te beoordelen.
11. Moet de bedrijfsarts de taakdelegatie evalueren?
Ja, het is de bedoeling dat de bedrijfsarts het werken met taakdelegatie regelmatig evalueert. Het uitgangspunt van deze evaluaties moet zijn dat de bedrijfsarts samen met alle betrokkenen streeft naar voortdurende kwaliteitsverbetering.
Beoordeling en verbeterpunten
Evaluatie is allereerst noodzakelijk en verstandig om vast te stellen of de taakdelegatie inderdaad bijdraagt aan de vastgestelde doelen. Daarnaast is het uiteraard belangrijk om na te gaan op welke punten nog verbetering mogelijk is. Dit kan het beste gebeuren door te evalueren met alle betrokken partijen: opdrachtgever, werknemers, OR of PVT, gedelegeerden en eventueel de werkgever van de bedrijfsarts.
Afspraken en opvolging
De bedrijfsarts hoort van tevoren met alle partijen af te spreken hoe vaak een evaluatie plaatsvindt en welke onderwerpen erbij aan bod komen. Als de uitkomsten hierom vragen, moet de bedrijfsarts de afspraken over taakdelegatie aanpassen. Zo werkt hij continu aan kwaliteitsverbetering van de taakdelegatie.
In de Werkwijzer Taakdelegatie die het ministerie van SZW heeft gepubliceerd staat een overzicht van relevante onderwerpen voor de evaluatie.