Wetenschap en de vooruitgang van de arbeids- en bedrijfsgeneeskunde - BG-dag 2020
Prof. dr. Frederieke Schaafsma, bijzonder hoogleraar arbeids- en bedrijfsgeneeskunde en bedrijfsarts beleefde tijdens deze online BG-dag haar debuut. Frederieke benadrukte hoe eervol het is en tegelijk ook een grote verantwoordelijkheid dat je als bedrijfsarts iets mag vinden van twee zulke belangrijke thema’s in iemands leven, namelijk gezondheid en werk. Haar leerstoel wil ze wijden aan drie thema’s, namelijk kennis creëren, kennis delen en samenwerken.
Bij kennis creëren gaat het om meer dan alleen bijblijven. Frederieke hield een pleidooi om als discipline meer onderwerpen naar ons toe te trekken. Wat betekenen ontwikkelingen op de arbeidsmarkt als technologisering en flexibilisering bijvoorbeeld voor ons brein? In termen van het bio-psycho-sociale model weten we al veel op het psychologische en sociale vlak, bijvoorbeeld welke invloed de omgeving heeft op stressgevoeligheid, maar de ziekte kunnen we nog niet goed duiden. En daar zijn we wel artsen voor.
ICF-model
Andere aandachtspunten bij ‘kennis creëren’ zijn de invloed van complexe zorg en multi-morbiditeit op de vorm van richtlijnen en het belang van de aandacht voor functioneren in de zorg. Pas eind jaren 80 zagen we de overgang van het medische ICD-model naar het meer op functioneren gerichte ICF-model. Dit biedt een mooi kader voor het handelen van bedrijfsartsen. Je ziet er de relatie tussen gezondheid en functioneren enerzijds, maar ook de waarde van externe factoren zoals werkcontext en de persoon zelf. Schaafsma: “Ik denk dat Carin de Brouwer, die vorig jaar de Burgerpenning won, het bij het rechte eind heeft. Zij zag dat het ICF-model veel meer plek zou moeten innemen in ons vakgebied. Ik wil ons dan ook oproepen en uitdagen om dit model veel meer in ons werk in te voegen.”
Data delen
Om ‘kennis delen’ te bevorderen, pleitte Schaafsma voor een kennisinfrastructuur in relatie tot data die u allen dagelijks op uw eigen manier in uw eigen systeem verzamelt. Ze verwees naar het huisartseninformatiesysteem (HIS) waarmee huisartsen overkoepelende informatie kunnen vinden over hoe het nu gaat met de gezondheid van de Nederlander. Datzelfde zou zij toejuichen voor de werkende Nederlander, met een zogenaamd ‘bedrijfsartseninformatiesysteem’, oftewel BIS, zodat arbeidsgezondheidsinformatie van arbodiensten en bedrijfsartsen overstijgend toegankelijk is. Met zo’n systeem kan meer data worden gebruikt voor onderzoek, bijvoorbeeld om vragen uit de Kennisagenda te beantwoorden. Hier zijn meer academische werkplaatsen natuurlijk ook behulpzaam bij, dus dat blijft een belangrijk streven. Schaafsma gaat zich ook inzetten voor betere toepassing van de richtlijnen. Enerzijds door ze beter bij u te laten landen, anderzijds door te kijken of we die richtlijnen beter bruikbaar kunnen maken in de praktijk. Daarbij willen we u ook wat meer uitdagen om de richtlijnen daadwerkelijk te gebruiken, zodat we inzicht krijgen in wat wel en niet werkt. “Want kennis delen begint bij ook daadwerkelijk implementeren van de beschikbare kennis bij u”, aldus Frederieke Schaafsma.
Samenwerken
Ten slotte stond ze stil bij het belang van samenwerken voor bedrijfsartsen. Werk als behandeldoel hoor je steeds meer. Het zou helpen als uitkomstmaten uit de zorg ook relevant worden voor de bedrijfsarts. Denk aan “productivity adjusted lifeyears” als variant op de bekende quality adjusted lifeyears. En laten we in het kader van de arbocuratieve samenwerking vooral de huisarts betrekken, zonder de andere arbokerndeskundigen te vergeten.
Al met al mooie plannen voor de leerstoel. “Ik ben een weegschaal, kan lastig kiezen”, besluit Frederieke Schaafsma haar optreden op deze BG-dag.