Onderzoek van lage kwaliteit niet meteen weggooien - BG-dag 2020
Dr. Jos Verbeek belt in vanuit Finland over evidence based werken in de bedrijfsgezondheidszorg. Onderzoek is nog dun gezaaid en het is moeilijker om onderzoek op het werk te doen dan in een ziekenhuis. Het bewijs is daarom vaak van lage kwaliteit. Wat doen we daarmee, willen we dat wel gebruiken? Met onderzoek naar prikaccidenten illustreert Verbeek hoe je de kwaliteit van onderzoeken kunt beoordelen. Kwaliteit van bewijs wordt bepaald door de vijf GRADE domeinen:
- Beperkingen in de studies
- Inconsistentie tussen de resultaten van studies
- Indirectheid van de resultaten van de studie tov de onderzoeksvraag
- Imprecisie zoals bij een wijd betrouwbaarheidsinterval
- Publicatie bias door selectieve publicatie van positieve resultaten
Met GRADE hebben we een uniforme taal om kwaliteit te benoemen, waarbij kwaliteit gedefinieerd is als het vertrouwen in het resultaat van de studie. De vraag is vervolgens wat te doen met bewijs van lage kwaliteit. Daar zijn vier afwegingen bij te maken. Allereerst is het de vraag hoe reëel het is dat er nog onderzoek van hoge kwaliteit beschikbaar komt. Vervolgens gaat het om de afweging tussen de gunstige en ongunstige effecten bij implementatie (“Baat het niet, dan schaadt het niet?”). En hoe groot zijn de kosten van de maatregel, maw hoe groot moet het effect zijn voor de interventie om kosteneffectief te zijn? En ten slotte, hoe haalbaar is het implementeren van de interventie?
Aan de hand van onderzoeken en reviews naar beschermende kleding om besmetting door corona te voorkomen, toont Verbeek dat het heel relevant kan zijn om lage kwaliteit-bewijs wél te gebruiken. Bij de onderzoeken naar beschermende kleding zijn simulaties gebruikt, daardoor is sprake van indirectheid en er zijn ook maar heel weinig studies. Dat maakt het bewijs laag van kwaliteit. Echter, in de chaos van een pandemie is het heel moeilijk om studies op te zetten. Omdat beschermende kleding niet duur is, het verder nauwelijks nadelige effecten heeft en door professionals wordt geaccepteerd, kun je de resultaten uit die studies toch gebruiken.
Samengevat concludeert Verbeek: Een beetje bewijs is beter dan geen bewijs. Maar waar we verwachten dat vervolgonderzoek betere resultaten geeft, dan moeten we dat onderzoek zeker ook doen.