Er wordt hard gewerkt om de ambitie van ‘zero death’ door werk in 2040 te realiseren, maar er zijn de komende jaren ook nog veel aanvullende inspanningen nodig. Dit is op hoofdlijnen de strekking van de Voortgangsbrief Arbovisie 2040 die het kabinet naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. In de brief lees je over veel onderwerpen die voor bedrijfsartsen van belang zijn. Ook komen onze beroepsgroep én de NVAB geregeld direct ter sprake. Een goede reden voor een samenvatting met de voornaamste ontwikkelingen.
Een tweede tussenstand
- De voortgangsbrief geeft een tweede tussenstand bij het streven naar ‘zero death’ door werk in 2040. De vorige rapportage was van het vorige kabinet en verscheen in juni 2024.
- De brief focust vooral op vier thema’s uit de Arbovisie 2040 waar het kabinet met voorrang mee aan de slag is gegaan.
- Deze vier thema’s zijn financiële preventieprikkels, RI&E-verbeteringen, vereenvoudiging en verheldering van arboregels en tot slot ketenverantwoordelijkheid voor opdrachtgevers.
- Komend najaar volgt nog een kabinetsreactie op het tweede deel van het SER-advies over de Arbovisie 2040.
Preventieprikkels en de RI&E
- Een inventarisatie van bestaande en mogelijke nieuwe financiële preventieprikkels is vrijwel afgerond. De vervolgstudie bestaat uit concrete uitwerking van enkele opties en start binnenkort.
- Bij de RI&E wil het kabinet de stijgende naleving verder verbeteren door bestaande instrumenten zoals de Routeplanner en ‘Route naar de RI&E’ aan te vullen en te verfijnen.
- Bij de handhaving zet de Arbeidsinspectie de effectief gebleken sectoraanpak RI&E voort. Deze combineert voorlichting, het administratief opvragen van RI&E’s en waar nodig fysieke inspectie.
- Een Kamermotie om de RI&E-verplichting te vereenvoudigen is voor het kabinet geen reden tot koerswijziging. De bestaande inzet op ontwikkeling van meer branche-RI&E’s blijft leidend.
- Er komt ook geen verlichting van de RI&E-toetsing, zoals een andere motie bepleitte. Wel wordt het certificatieschema aangepast om een tekort aan arbokerndeskundigen te voorkomen. Het certificatieschema zal een expliciete erkenning van vakdeskundigheid gaan bevatten.
- Ook komt er onderzoek naar de optie van een arbobrede kerndeskundige als oplossing voor het gebrek aan RI&E-toetsers.
Vereenvoudiging arboregels
- Bij vereenvoudiging en verheldering van arboregels zet het kabinet vooral in op betere informatievoorziening en het aanbieden van toegankelijke kennis en concrete handvatten.
- Beoogd eerste wapenfeit is een meerjarig Actieprogramma Arbo Actief! met de sociale partners. Dit moet informatie over gezond en veilig werken voor alle betrokkenen werkbaarder maken.
Ketenverantwoordelijkheid opdrachtgevers
- Om kwetsbare werkenden zoals zzp’ers beter te beschermen, vindt verkenning plaats van de opties voor wettelijke verankering van een ketenverantwoordelijkheid voor opdrachtgevers.
- Het kabinet signaleert dat er meer nodig is dan de huidige bepalingen over aansprakelijkheid van opdrachtgevers in artikel 7:658 lid 4 van het Burgerlijk Wetboek.
- De gedachten gaan uit naar nadere omschrijving van de rol en taken van een opdrachtgever in de wet. Het wetsvoorstel meld- en vergewisplicht ongevallen voor uitleners geldt als voorbeeld.
Meldingen van beroepsziekten en misstanden
- Er komt geen aanvullende meldplicht van beroepsziekten bij de Arbeidsinspectie en ook geen boete voor het niet melden van zulke ziekten bij het NCvB. Beide opties zijn niet uitvoerbaar.
- Om toch meer zicht te krijgen op beroepsziekten, zet het kabinet in op extra voorlichting aan bedrijfsartsen en op koppeling van de IT-systemen van arbodiensten en het NCvB.
- Uit vrees deze instantie te overbelasten, voert het kabinet geen onderzoeksplicht in voor de Arbeidsinspectie als een bedrijfsarts een misstand meldt. Meldingen blijven wel zeer welkom.
Samenwerking met werknemers
- De huidige verplichting in artikel 12 van de Arbowet om werknemers te raadplegen voldoet niet aan de Europese kaderrichtlijn. Het kabinet herstelt dit via de Verzamelwet SZW 2026.
- Het kabinet ziet af van nieuwe regels rond het aanwijzen van preventiemedewerkers, zoals een verplichting om minstens twee van deze deskundige werknemers te hebben.
- Wel wil het voor OR-plichtige bedrijven een basiseis deskundigheid invoeren. Deze gaat bestaan uit een opleiding op minstens MBO-niveau en inschrijving in een (nog te starten) beroepsregister.
- Het kabinet heeft nog geen concreet voorstel voor door de SER geadviseerde verbetering van de arbeidshygiënische kennis op de werkvloer. Het schuift dit door naar volgende voortgangsbrief.
- Uit onderzoek blijkt dat wanneer een ondernemer een OR heeft ingesteld, hij deze vrijwel altijd betrekt bij het arbeidsomstandighedenbeleid. Daarom zet het kabinet in op het verhogen van de naleving van de Wet op de Ondernemingsraden.
Arbeidsgerelateerde zorg en arbocuratieve samenwerking
- Er wordt tot nu toe druk gebruikgemaakt van het Subsidieprogramma Innovatieve Arbozorg van ZonMw. Het tijdvak voor de derde lijn, over duurzame kennisbenutting, sloot op 17 juni 2025.
- Het RIVM rondt dit jaar een onderzoek af naar de uitvoering van preventieve taken door de bedrijfsarts. Het doel is een interventie te ontwikkelen die de beroepsgroep hierbij kan helpen.
- De naderende afronding van de NVAB-richtlijn Overgang en Werk geldt voor het kabinet als een belangrijk resultaat van subsidies voor meer arbocuratieve samenwerking.
- Onderzoek van de NVAB en anderen naar een arbeidsgericht zorgmodel oncologie is gevorderd tot het bekostigingsvraagstuk. Einddoel is een regionaal domein overstijgend zorgmodel (2026).
- Professionals uit de reguliere en de bedrijfsgezondheidszorg hebben volop gebruikgemaakt van de eerste Dag van Arbeid en Gezondheid (27 november 2024) om kennis uit te wisselen.
- Er is ook groeiende belangstelling voor het Zorg en Werk Netwerk dat het RIVM in 2024 startte. De besloten community telt 250 leden en wordt dit jaar geëvalueerd.
