Arbeidsongeschiktheidscriterium
Arbeidsongeschiktheid is in de jurisprudentie en de Richtlijn MAOC gedefinieerd als:
‘Het wegens ziekte niet kunnen of niet mogen verrichten van de in aanmerking komende arbeid’.
Zowel een niet-kunnen-werken als een niet-mogen-werken situatie valt onder het criterium voor arbeidsongeschiktheid.
Werknemer met klachten
Wanneer een werknemer klachten heeft die passen bij het coronavirus is het advies dat werknemer zich laat testen. In afwachting van de testuitslag moet hij thuisblijven. Indien werknemer objectief gezien wel kan werken, is er sprake van een ‘wel-kunnen maar niet-mogen’ situatie. Dat betekent dat deze werknemer arbeidsongeschikt is indien hij zijn werk niet vanuit huis kan doen. Dat geldt enkel voor de duur van de niet-mogen situatie.
Bij een negatieve testuitslag mag de werknemer weer gaan werken als zijn klachten dat toelaten en er geen andere redenen zijn hem te adviseren dat niet te doen (bijvoorbeeld als hij behoort tot een kwetsbare groep én de werkplek naar het oordeel van de bedrijfsarts niet veilig genoeg is of niet veilig genoeg gemaakt kan worden).
Indien een werknemer tot de medische risicogroepen (RIVM-lijst) behoort en niet zeker is over zijn medische situatie, kan hij contact opnemen met zijn bedrijfsarts en/of zijn behandelaar. Zie voor meer informatie de FAQ ‘Wat is het uitgangspunt ten aanzien van inzet in werk bij kwetsbare medewerkers?’
Bij een positieve testuitslag moet werknemer thuis in isolatie. Voor de leefregels en duur van de isolatie zie hier.
Specifieke regels voor zorgmedewerkers
Voor zorgmedewerkers buiten het ziekenhuis gelden specifieke regels, die hier te vinden zijn.
Moet een werknemer zich laten testen ook als deze dat niet wil?
De NVAB is van mening dat de werknemer als ‘goed werknemer’ én in het belang van de volksgezondheid mee zou moeten werken aan een corona test. Deze test is niet ernstig belastend en maakt maar een geringe inbreuk op de lichamelijke integriteit. Het zwaarwegende belang voor de volksgezondheid én het nadrukkelijke advies van het RIVM maakt dat de werknemer een dergelijke inbreuk zou moeten dulden.
Geen klachten maar quarantaine voor de zekerheid
Er zijn situaties waarbij werknemer zelf geen klachten heeft, maar in contact is geweest met iemand die (mogelijk) besmet is. Dan moet werknemer thuisblijven, om zo de verspreiding in Nederland tegen te gaan. Bijvoorbeeld in de volgende situaties:
- Als iemand in het gezin/ een huisgenoot verkoudheidsklachten heeft die passen bij COVID-19, en daarnaast ook koorts en/of benauwdheid heeft.
- Als er nauw contact is geweest met iemand buiten het gezin of huishouden die positief getest is voor COVID-19. De GGD zal hierover informeren.
In bovenstaande situaties is werknemer ook arbeidsongeschikt indien hij zijn werk niet vanuit huis kan doen en ook dan enkel voor de duur van de niet-mogen situatie. Zie voor meer informatie en de duur ervan ‘Quarantaine: voor de zekerheid’ (RIVM-site). Ook hier gelden voor zorgmedewerkers buiten het ziekenhuis specifieke regels, die hier te vinden zijn.
Andere werkzaamheden in niet-mogen situatie
De bedrijfsarts kan in een niet-mogen situatie adviseren over eventueel andere werkzaamheden, waaronder natuurlijk thuiswerk. Dat werk is dan passende arbeid voor zover het niet zijn eigen werk is. De WVP-stappen moeten in beginsel worden gezet, maar dat zal in de praktijk niet snel aan de orde zijn vanwege de verwachte korte duur van arbeidsongeschiktheid.
Advisering door de bedrijfsarts in bovenstaande situaties
Het NVAB-standpunt is dat iedere bedrijfsarts in alle vrijheid moet kunnen adviseren naar zijn eigen professionele oordeel. Mocht u door de opstelling van uw werkgever als bedrijfsarts in nood komen, dan is te overwegen om u niet uit te laten over de vraag of er in een bepaalde situatie arbeidsongeschiktheid bestaat (of dat ‘ziekmelden kan’) maar slechts de situatie te beschrijven. Daartoe kunt u eventueel onderstaande voorbeeldzin gebruiken: ‘Uw werknemer is medisch gezien in staat zijn eigen werk uit te voeren, maar moet op basis van de RIVM-adviezen thuisblijven.’
Wat zijn de regels voor werknemers die op vakantie gaan naar landen met een oranje reisadvies?
Het wordt afgeraden om op vakantie te gaan naar ‘oranje landen’. Voor ‘rode landen’ geldt een negatief reisadvies. Wie toch terugkomt uit een oranje of rood land, wordt dringend geadviseerd 10 dagen in quarantaine te gaan. Als werknemers naar landen met een oranje of rood reisadvies op vakantie gaan, is het hun eigen verantwoordelijkheid om op tijd terug te zijn om de volledige quarantaine af te maken voordat ze weer aan het werk gaan.
Werknemer is op vakantie geweest en moet nu in quarantaine. Voor wiens rekening komt dit?
Als het vakantieland van werknemer voor vertrek op oranje of rood stond, dan geldt het advies om bij terugkomst 10 dagen quarantaine aan te houden. Als werknemer niet thuis kan werken, hoeft werkgever geen loon door te betalen. Is de kleurcode van het vakantieland tijdens het verblijf van werknemer gewijzigd van groen of geel naar oranje of rood? Dan moet werkgever het loon van werknemer doorbetalen, ook als de werknemer niet kan thuiswerken. (zie website Rijksoverheid)
Beoordelingen UWV
Het UWV hanteert voor beoordelingen Ziektewet een interne instructie in lijn met bovenstaande. In geval van een deskundigenoordeel over bovenstaande situaties zal het oordeel dan ook luiden dat werknemer arbeidsongeschikt is.
Voor de houding van de verzekeraars bij ziekmeldingen vanwege RIVM-adviezen, zie verderop in deze FAQ.
Discussie in het veld
Niet alle partijen zijn het eens met bovenstaande, waaronder enkele grote arbodiensten en verzekeraars. Recent is er door het ministerie van SZW advies gevraagd aan de landsadvocaat maar dat heeft vooralsnog geen duidelijkheid gecreëerd in deze kwestie zodat de NVAB vooralsnog het eigen standpunt handhaaft.
Arbeidsongeschiktheidsverzekeringen en RIVM-advies thuisblijven
Let op! Het arbeidsongeschiktheidscriterium zoals hierboven beschreven is niet zonder meer van toepassing op het begrip zoals (her)verzekeraars dat hanteren.
Verzekeringsmaatschappijen mogen hun eigen polisvoorwaarden bepalen en daarnaar handelen. Zij kunnen kiezen voor het medisch arbeidsongeschiktheidscriterium uit de Richtlijn MAOC zijn, maar dat hoeft niet, zij kunnen ook kiezen voor een ander criterium. Door dit verschil kan het voorkomen dat een ziekmelding op basis van de adviezen van het RIVM soms wel en soms niet gedekt wordt door de verzekering van werkgever.
Lees meer
