Van richtlijn naar routine: implementatie NVAB-richtlijnen

Naast het opstellen van richtlijnen houdt de NVAB bezig met het bevorderen van het daadwerkelijke gebruik ervan: de implementatie in de praktijk. De NVAB richt zich niet zozeer op de individuele uitvoerende bedrijfsarts, maar vooral op intermediairen die zich op formele en informele sleutelposities bevinden. Ook met intermediaire organisaties (o.a. arbodiensten en scholingsinstituten) gaat de NVAB allianties aan die de implementatiedoelstelling ondersteunen. 

Uit de literatuur, waaronder enkele systematic reviews, blijkt dat er niet één methode is aan te wijzen die het effectiefst is voor implementatie. Wel blijken de volgende punten meer kans te geven op succes:

  • een mix van interventies met minimaal twee van de volgende: audit + feedback; reminders; locale consensusprocessen; marketing 

  • het gebruik van reminders (papier of elektronisch) 

  • interactieve onderwijsbijeenkomsten met veel aandacht voor de praktijk 

  • gebaseerd op de fase van gedragsverandering 

  • doelgroepgericht en -specifiek

 

Ter bevordering van de implementatie zet de NVAB de volgende middelen en interventies in:

Belangenbehartiging en publiciteit
Een van de belangrijkste succesfactoren voor implementatie van wetenschappelijke richtlijnen is de positionering van de bedrijfsarts. De NVAB is actief op het terrein van de immateriële belangenbehartiging: datgene bekendmaken, bepleiten, verdedigen wat eventueel een adequate en professionele beroepsuitoefening in de weg kan staan en hoe dat verbeterd kan worden. 
Het werken volgens de richtlijnen van de beroepsvereniging wordt in beroepsprofiel, beroepscode en professionele statuut genoemd. Op basis daarvan kunnen anderen, zoals werkgevers en werknemers, de beroepsgroep hierop aanspreken.

Op maatschappelijk en politiek terrein (zoals arbeidsomstandigheden in arbodiensten en wetgeving) neemt de NVAB stellingen in die bijdragen aan een betere positionering van de bedrijfsgeneeskunde. Via publicitaire activiteiten en lobby laat de NVAB haar opinies horen.

Communicatie
Bij het uitkomen van een nieuwe richtlijn onderneemt de NVAB een aantal communicatieactiviteiten om het uitkomen bekend te maken binnen en buiten de eigen beroepsgroep. Daarbij hoort ook het verzenden van de richtlijn aan de directies van arbodiensten.

Netwerk Richtlijnen Bedrijfsgezondheidszorg
Drie tot vier keer per jaar komen ongeveer vijftig deelnemers aan het netwerk bijeen om zich te buigen over de vraag hoe zij het gebruik van de NVAB-richtlijnen kunnen bevorderen en welke hulpmiddelen daarvoor nodig zijn. De activiteiten van het netwerk zijn bedoeld om de brug te slaan tussen de opgestelde richtlijnen en de dagelijkse praktijk waarin bedrijfsartsen opereren. Deelnemers zijn sleutelpersonen binnen arbodiensten, die verantwoordelijk zijn voor de ontwikkeling van vakinhoud, nascholing en toetsing. Iedereen die als voortrekker wil fungeren is welkom. Lees meer over het Netwerk Richtlijnen Bedrijfsgezondheidszorg.

Hulpmiddelen
De NVAB heeft hulpmiddelen ontwikkeld die het invoeren van de richtlijnen kunnen ondersteunen. De hulpmiddelen zijn beschikbaar op deze website. Momenteel zijn er hulpmiddelen beschikbaar bij de Richtlijn Klachten aan arm, schouder of nek, en bij de Richtlijn Astma/COPD. De NVAB ontwikkelt doorlopend nieuwe hulpmiddelen, die ook via deze site ter beschikking gesteld worden. Lees meer over de hulpmiddelen
Klik hier om de hulpmiddelen te downloaden.

Praktijktest
Toepassing van een praktijktest is sinds enige tijd een standaard onderdeel van de richtlijnontwikkeling bij de NVAB. binnen richtlijnontwikkeling is in Nederland nog geen gemeengoed, maar ervaringen bij de Richtlijnen Astma/COPD en Klachten aan arm, schouder of nek geven de grote waarde ervan aan. De praktijktest heeft als doel het testen van de uitvoerbaarheid, en dus tevens de implementeerbaarheid, van de concept-richtlijn. De praktijktest is een standaardonderdeel van elk richtlijnentraject. Lees meer over de praktijktest.

Vraagbaak
Ondersteuning van leden die vragen hebben over een adequate beroepsuitoefening behoort tot het wezen van een wetenschappelijke beroepsvereniging als de NVAB. De meeste vragen worden per mail gesteld: een probaat instrument omdat de vragensteller met minimale inspanning een vraag kan deponeren en een schriftelijke (mail-)reactie tegemoet kan zien. Bij het beantwoorden van de vragen wordt gebruik gemaakt van de vrijwillige medewerking van leden, bestuursleden en medewerkers van het Kwaliteitsbureau en het Secretariaatsbureau NVAB. Ga naar de Vraagbaak.

NVAB-Kringen 
De Kringen zijn de belangrijkste regionale platforms waar professionele uitwisseling en scholing plaatsvindt. Elke Kring heeft een eigen programma en prioriteiten vastgesteld. De Kringen kunnen een beroep doen op ondersteuning vanuit het Kwaliteitsbureau van de NVAB om daar verder vorm aan te geven. Het Kwaliteitsbureau ondersteunt de Kringbesturen door middel van halfjaarlijkse bijeenkomsten. In 2005 is er een speciale ‘kwaliteitsbijeenkomst’ voor kringbesturen geweest. Ga naar de Kringen.

Opleiding en scholing
De professionalisering van de bedrijfsgeneeskunde vindt in belangrijke mate plaats tijdens de opleiding: routines worden daar gevormd en dus is de beroepsopleiding een belangrijk aandachtsgebied voor implementatie. De NVAB spant zich in om invloed uit te oefenen op de programma’s, zodanig dat de NVAB-richtlijnen optimaal en systematisch aan bod komen. NVAB en NSPOH hebben in 2005 een convenant gesloten waarin hierover onder andere afspraken zijn gemaakt. Met verschillende aanbieders van postacademiale nascholing is overleg over het opzetten van cursussen over de richtlijnen. 

Ontwikkeling
Research en development op een dynamisch terrein als de implementatie verdient voortdurend aandacht. De toenemende ketenzorg maakt geïsoleerd optreden onmogelijk en onverstandig. Er zijn op het gebied van onderzoek en implementatie hechte samenwerkingsverbanden gegroeid met NHG, CBO, CVZ, BOA, STECR en vele anderen. 
In september 2005 organiseerde het Kwaliteitsbureau NVAB samen met deskundigen van het CBO een masterclass over implementatie met onder ander de methode Doorbraak.