Moeilijke kwesties in de bedrijfsartsenpraktijk (4)

Inleiding
De NVAB-Commissie Beroepsuitoefening en Ethiek wil bedrijfsartsen graag ondersteunen in moeilijke situaties. Maar wat zijn moeilijke situaties bij de advisering aan werknemers en werkgevers? Hoe herken je ze en wat doe je dan?

Er is meestal niet één goede oplossing of één advies. Bij twijfel kun je het beste samen met een collega nagaan of je mogelijk zaken over het hoofd ziet. Het is ook goed om je te realiseren dat er belangen kunnen zijn. Er is niet voor elke casus specifiek één goede aanpak, wel levert analyse een betere onderbouwing van de gekozen weg.

Onderstaand een voorbeeld, gebaseerd op casuistiek die de NVAB-Vraagbaak werd voorgelegd. Het doel is niet om te zeggen hoe het moet, maar om systematiek aan te brengen in werkwijze, analyse, benoemen van de perspectieven en verschillende waarden en normen om zo te komen tot onderbouwing en meer opties voor je verdere handelen. Dat leidt tot kwaliteitsverbetering en meer duidelijkheid over waarom je tot een bepaalde beslissing en advies kwam. De werkwijze is beschreven in de Methode Moreel Beraad, NVAB 2002.

Casus: Stuurman met ‘kegel'
Een stuurman wordt verdacht van alcoholgebruik. Hij begint de dienst al met ‘een kegel’ , maar ontkent dat hij teveel gedronken heeft. Collega’s willen liever niet meer met hem samenwerken en melden dit aan de leidinggevende. De leidinggevende vindt het lastig om dit probleem zelf op te pakken en verzoekt de bedrijfsarts om ondersteuning. Hij suggereert een alcoholtest.

Hoe nu verder?
De bedrijfsarts ziet allerlei haken en ogen. Moet zij de werknemer confronteren met de feiten, of is de leidinggevende eerst aan zet ? En hoe zit het met de medische geheimhouding, kan de werkgever wel geïnformeerd worden over de uitslag? Wordt de medewerker niet onnodig geschaad? En is er wellicht sprake van een veiligheidsrisico voor collega's/derden?

De bedrijfsarts vraagt de leidinggevende of hij het alcoholbeleid van de werkgever kent. Er is toch een schriftelijk beleid over zero tolerance, behandelen, contract, sancties? Ook bij P&O legt ze deze vraag voor. In verband met de veiligheid voor derden is er verplicht periodiek onderzoek door hiervoor bijgeschoolde bedrijfsartsen. Ze overlegt met de collega die de keuringen voor deze organisatie doet.

De bedrijfsarts besluit de leidinggevende te adviseren om betreffende werknemer te informeren over de verdenking en om met P&O te overleggen over de te nemen stappen. Ze adviseert ook om behandeling voor te stellen en vraagt om de werknemer bij haar op het spreekuur te laten komen, ook als hij ontkent en geen professionele hulp wil. Daarnaast zal de keuringsarts beoordelen of deze werknemer voldoet aan de functie-eisen. De bedrijfsarts laat in deze situatie haar rol als zorgverlener het zwaarst wegen, en gaat de alcoholtest niet uitvoeren.

Zijn er andere mogelijke handelwijzen?
De bedrijfsarts had ook kunnen besluiten om de alcoholtest wel uit te voeren. Het maakt veel uit of de werkgever heeft nagedacht over een alcoholbeleid en wat de rol daarin is van de bedrijfsarts. Wordt door de werkgever onderkend dat verslaving een chronische ziekte is en dat de recente jurisprudentie dit ook ondersteunt? Hoe kan goed verwezen worden naar professionele zorg?

Verder lezen over de rol van de bedrijfsarts bij alcoholproblematiek?
TBV 19/nr 5/mei 2011/blz 213-216: De rol van de bedrijfsarts bij het bedrijfsalcoholbeleid