Programma 31 mei 2018

Preventie naar een andere diMENSie

Thema dag 1: VITAAL DOOR PREVENTIE

Het programma in pdf naar programma dag 2 (vrijdag 1 juni)

08.30	Ontvangst	Registreren bij de congresbalie
09.30	Opening Dr. Maaike de Vries, dagvoorzitter
09.40	Toelichting op het thema van de Bedrijfsgeneeskundige Dagen 2018 Jan Willem Peeters, bedrijfsarts, voorzitter CNN
09.50	Een kwestie van gezond verstand Gertjan Beens, bedrijfsarts, voorzitter NVAB Toelichting: Kort openingswoord over de relevantie van het onderwerp, de samenhang met NVAB doelstellingen en de directe relatie met professionele verantwoordelijkheid.
10.00	Pensioen niet in zicht! Prof. dr. Andrea Maier, professorial Fellow General Medicine and Aged Care, The University of Melbourne Divisional Director Medicine and Community Care, Royal Melbourne Hospital, professor of Ageing, Vrije Universiteit Amsterdam Toelichting: Hoe oud wilt u worden? Veroudering is actueel! We worden steeds maar ouder. Elke tien jaar stijgt de levensverwachting wel twee jaar. De kinderen die nu geboren worden hebben vijftig procent kans om ouder dan honderd jaar te worden. Er lijkt geen eind aan te zitten! Door preventie en hygiëne, maar ook door een steeds betere gezondheidszorg, blijft de levensverwachting maar stijgen. Ook de komende jaren. De snelheid van veroudering en daarmee de kans op ziekte heeft u grotendeels zelf in de hand. Iedereen weet dat niet roken, verstandige voeding en voldoende beweging een belangrijke rol spelen bij langer leven. Maar inmiddels zijn onderzoekers ook bekend met de moleculaire mechanismen die ouderdomsziekten en algemene lichamelijke en geestelijke achteruitgang veroorzaken. Sommige verouderingsmechanismen kunnen worden beïnvloed. Zo is bijvoorbeeld de levensduur van proefdieren met 50 procent verlengd. Interessante ontwikkelingen, maar wat betekenen deze voor de mens?
10.35	Flitspresentaties (Pecha Kucha) door zes onderzoekers met aansluitend bezoek aan posters over wetenschappelijk onderzoek Onderzoekers van diverse onderzoeksinstituten De abstracts, die de basis vormen voor de posterpresentaties, worden gebundeld in een Book of Abstracts.
10.50	Pauze en informatiemarkt
11.20	Langer gezond werken, ook voor kwetsbare groepen? Dr. Suzan Robroek, onderzoeker Arbeid en Gezondheid, afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg, Erasmus MC, Rotterdam Toelichting: We moeten langer werken en dat doen we ook. Maar er zijn grote verschillen tussen mensen met en zonder gezondheidsproblemen. Ook zien we grote verschillen naar sociaaleconomische status. Wat is de invloed van chronische gezondheidsproblemen op het functioneren en arbeidsparticipatie? En, wat kunnen we doen om op een gezonde manier te blijven werken tot de pensioengerechtigde leeftijd? Tijdens deze presentatie wordt hierop in gegaan.
11.55	De waarde van werk, aan de slag met de capability approach Drs. Patricia van Casteren, psycholoog Arbeid & Gezondheid, Ascender / Tranzo, Tilburg Toelichting: In deze presentatie worden het ontstaan en de inhoud van de capability approach toegelicht. Met name de toepasbaarheid in het werkveld arbeid en gezondheid, en duurzame inzetbaarheid zal daarbij centraal staan, met veel aandacht voor praktische bruikbaarheid en met veel voorbeelden uit de praktijk. Ook het instrument dat op basis van de capability approach is ontwikkeld zal worden toegelicht.
12.30	Uitreiking Ramazzini-prijs Toelichting: De NVAB reikt de Ramazzini-prijs uit aan een persoon die zich bijzonder heeft ingespannen om de kwaliteit van het onderwijs in Arbeid & Gezondheid, zowel in de geneeskundestudie als in de vervolgopleiding bedrijfsgeneeskunde, te vergroten. D.m.v. deze prijs wil de NVAB bijzondere onderwijsprestaties waarderen en onder de aandacht brengen van de beroepsgroep.
12.45	Flitspresentaties (Pecha Kucha) door zeven onderzoekers met aansluitend bezoek aan posters over wetenschappelijk onderzoek Onderzoekers van diverse onderzoeksinstituten De abstracts, die de basis vormen voor de posterpresentaties, worden gebundeld in een Book of Abstracts.
13.00	Afsluiting ochtend Dr. Maaike de Vries, dagvoorzitter
13.05	Lunch en informatiemarkt
MIDDAGPROGRAMMA
14.05	Eerste ronde parallelsessies 1 t/m 15 (waarbij de sessies 1 t/m 3 doorlopen in de tweede ronde)
1.	Wetenschap die werkt voor de bedrijfsarts Dr. Judith Bos, scriptiebegeleider en docent, Radboudumc, Nijmegen, dr. Arco Verhoeven, bedrijfsarts, Radboudumc, afdeling SGBO, Nijmegen, dr. Erik Noordik, opleider/adviseur, Netherland School of Public & Occupational Health, Utrecht en Frederieke Schaafsma, bedrijfsarts en senior onderzoeker, VU medisch centrum, Amsterdam Toelichting: Deze workshop is bedoeld om bedrijfsartsen -meer- enthousiast te maken voor het zelf bedrijven van wetenschap, en wil daartoe handvatten bieden. Bij arbodiensten is vaak meer kennis en gelegenheid dan in kleiner verband. Wij onderzoeken samen waar voor een ieder kansen liggen om bij te dragen aan bijvoorbeeld een case-report, een systematic review, beschrijvend of experimenteel onderzoek. Deze dubbele workshop wordt gegeven door ervaren onderzoekers van beide opleidingsinstituten en start met een theorie-overzicht (over een beantwoordbare onderzoeksvraag formuleren, design, etc.) en eindigt met een deel waarin wij antwoorden proberen te vinden op allerlei vragen uit de praktijk zoals Hoe begin ik? Waar vind ik relevante literatuur? Hoe kom ik aan mijn data, en waar vind ik steun bij het analyseren en schrijven?? Er is plaats voor 24 deelnemers die tevoren worden uitgenodigd vragen te stellen.

2.	Praktische vaardigheden oefenen: lichamelijk onderzoek (schouder, rug, knie) Gerfred Greveling, fysiotherapeut/eigenaar, Arjen Haringa, algemeen en sport fysiotherapeut en Jeanette Groenink, algemeen, en oncologisch fysiotherapeut, allen CareworX, Velsen-Zuid Toelichting: belastbaarheid inschatten van de patiënt/ cliënt en in het bijzonder van de oncologische patiënt; welke bijdrage levert de ft.
3.	Mindfulness voor Compassie Moeheid (presentatie niet beschikbaar) Drs. Ira van der Steenstraten, psychiater (niet-praktiserend) en life coach, Breeze Life Coaching, Cannon Hill, Australië Toelichting: Wat is Mindfulness en hoe kan het bijdragen aan een afname van Compassiemoeheid ("Compassion Fatigue")? Compassiemoeheid komt veel voor onder artsen en kan gezien worden als een vorm van Burn-Out. Het kan leiden tot verminderde arbeidsvreugde en kwaliteit van zorg. Mindfulness technieken kunnen helpen om compassiemoeheid te verminderen en voorkomen. In deze interactieve workshop worden de begrippen Compassiemoeheid en Mindfulness nader onderzocht. Theorie wordt afgewisseld met interactieve opdrachten voor de deelnemers.
4.	Zieke dokters (presentatie niet beschikbaar) Dr. Irene van Vliet, psychiater en werkzaam als chef de (poli)clinique bij de afdeling Psychiatrie, Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC), Leiden en drs. Pieter Barnhoorn, huisarts en tevens verbonden aan het LUMC, afdeling Public Health en Eerstelijnsgeneeskunde, Leiden Toelichting: Als artsen zelf ziek worden, hebben ze nog al eens moeite om de patiëntrol aan te nemen. Zo handelen sommige artsen, als ze zelf patiënt zijn, op een andere wijze dan reguliere patiënten. Ze gaan bijvoorbeeld ziek naar het werk, dokteren zelf (stellen bij zichzelf een diagnose en behandelen zichzelf), zoeken geen of wachten lang af met het zoeken van medische hulp, consulteren informeel een bevriende collega of verwijzen zichzelf door naar een specialist. In deze workshop gaan we op zoek naar onze eigen gedragspatronen hierin en de mogelijke gevaren hiervan.

5.	Boos en verdrietig. Wat bedrijfsartsen moeten doen bij een arbeidsconflict. Prof. dr. Jos Verbeek, associate Professor University of Eastern Finland, Finnish Institute of Occupational Health, Department of Occupational Health Services, Finland en Hans Dam, bedrijfsarts, manager health & safety, Hunter Douglas Europe BV, Rotterdam Toelichting: Zoals iedere bedrijfsarts weet kan ruzie op het werk gemakkelijk leiden tot een arbeidsconflict waar bij emoties hoog opspelen. De gevolgen kunnen desastreus zijn zoals langdurig verzuim en arbeidsongeschiktheid. De rol van de bedrijfsarts is ingewikkeld. Een nieuwe richtlijn voor bedrijfsartsen moet ondersteuning bieden bij herkenning, interventie en preventie van arbeidsconflicten door de bedrijfsarts.

6.	Duurzame inzetbaarheid en de capabilities approach in de praktijk Drs. Patricia van Casteren, psycholoog Arbeid & Gezondheid, Ascender / Tranzo, Tilburg en Benedikte Schaapveld, bedrijfsarts/medisch adviseur, Ministerie van Buitenlandse Zaken, Den Haag Toelichting: In deze workshop ontdekt u hoe de capabilities approach toegepast kan worden in de dagelijkse praktijk. Voor duurzame inzetbaarheid is het van belang dat werk van waarde is voor een werkende. Belangrijke concepten daarbij zijn dat men moet streven naar het creëren en openhouden van mogelijkheden, zich realiserend dat het de verantwoordelijkheid is van de werknemer èn de context waarin hij/zij werkt. Tijdens deze workshop ondervindt U eerst zelf aan den lijve hoe de capability

7.	Signalering beroepslongziekten en arbocuratieve samenwerking Drs. Heleen den Besten, projectleider Arbeid en Zorg, Long Alliantie Nederland, Amersfoort Toelichting: Jaarlijks sterven in NL 4100 mensen door beroepslongziekten, waarvan circa 3.300 mensen door werken met stoffen/beroepslongziekten. Mensen met klachten realiseren zich niet altijd dat deze veroorzaakt worden door stoffen op het werk. Ook zijn veel zorgverleners zich onvoldoende bewust van werk gerelateerde oorzaken. In veel gevallen wordt de link met het werk pas in een zeer laat stadium gelegd, waardoor de juiste diagnose en maatregelen tegen verergering van klachten lang op zich laten wachten. Dit zorgt voor veel persoonlijk leed bij patiënten. De Long Alliantie Nederland zet zich de komende jaren in om meer aandacht te krijgen voor het signaleren en voorkomen van beroepslongziekten. Tijdens deze sessie presenteren we de resultaten van een onderzoek bij zorgverleners waarbij we in kaart hebben gebracht wat de knelpunten zijn bij deze thematiek. Vervolgens wisselen we met u van gedachten over hoe de signalering en de samenwerking met onder meer huisartsen en longartsen verbeterd kan worden.

8.	De bedrijfsarts, privacy en de AVG: stand van zaken Mr. Pascal Willems, advocaat, WVO advocaten, Beekbergen Toelichting: Per 25 mei 2018 is de Algemene Verordening Gegevensbescherming van kracht. Deze verordening heeft de Wet Bescherming Persoonsgegevens vervangen. Welke gevolgen heeft dit voor het werk van een bedrijfsarts? En wat is de laatste stand van zaken met betrekking tot de privacy van de zieke werknemer?
9.	Alcohol- en drugsvrij werken Stephan Roelofs, oprichter, Be-Responsible, Hilversum Toelichting: Alcohol- en drugsgebruik tijdens of voorafgaand aan de werktijd geeft problemen op de werkvloer. Werknemers verzuimen meer en presteren minder en zetten de veiligheid onder druk. Een goed preventie beleid geeft een werkgever grip op middelengebruik. Daarbij is een goede samenwerking met de bedrijfsarts essentieel. Hoe ziet zo'n beleid eruit? Welke rol heeft de bedrijfsarts en hoe zit het alcohol- en drugstesten en het standpunt van de Autoriteit Persoonsgegevens? Deze kennissessie over alcohol en drugs is tevens een interactieve gedachtewisseling tussen de deelnemers over de ervaren knelpunten en toegepaste oplossingen.
10.	Second Opinion in de Landelijke Pool Bedrijfsartsen Second Opinion Han Hullen, bedrijfs- en verzekeringsarts, stafarts Landelijk Pool Bedrijfsartsen Second Opinion, Hullen Advies, Wapenveld Toelichting: Vanaf 1 juli 2017 staat in de wet opgenomen dat een werknemer een second opinion kan aanvragen. Vanuit de OVAL, KoM en ZFB is een landelijke pool ingericht. In deze workshop wordt besproken hoe de second opinion in de wet is vormgegeven, op welke wijze dit is uitgewerkt en door de bedrijfsartsen in de pool wordt uitgevoerd en hoe de second opinion zich verhoudt tot bijvoorbeeld het deskundigenoordeel.
11.	Infectierisico’s op de werkvloer; informatie altijd bij de hand! Fleur Meerstadt, bedrijfsarts, Centrum Infectieziekte-bestrijding, Gini van Rijckevorsel, arts Maatschappij en Gezondheid, Centrum Infectieziektebestrijding en Kata Ottovay, Webredacteur, allen Landelijke Coördinatie Infectieziekte-bestrijding (LCI), RIVM, Bilthoven Toelichting: De kennis en expertise van het CIb (RIVM) zijn een belangrijke informatiebron bij vragen over infectieziekten. Voor professionals zijn meer dan 100 LCI-richtlijnen over infectie-ziekten beschikbaar op de RIVM-website (lci.rivm.nl), en sinds juli 2017 ook via de gratis richtlijnen-app. Per infectieziekte zoek je nu heel makkelijk op wat bijvoorbeeld de incubatietijd is, welke ziekteverschijnselen erbij horen of welke informatie extra relevant is voor de arbo-professional. Kortom, onmisbaar in je dagelijkse werk! App jij ‘m al? De kennis en expertise van het CIb (RIVM) wordt zoveel mogelijk ontsloten en toegankelijk gemaakt voor arboprofessionals. Sinds juli 2017 is een app 'LCI-Richtlijnen' beschikbaar, zo heeft ook de arboprofessional deze mogelijkheid op zak om informatie op te zoeken. In deze workshop zullen de inhoud en het gebruik van de richtlijnen en de app aan de orde komen en worden vervolgens praktijkvoorbeelden in groepen uitgewerkt (zoals casuïstiek rond vaccinatie, zwangerschap, werken met dieren/kinderen). Deelnemers kunnen vragen uit de praktijk inbrengen. Download vast de app: de links naar de download voor Android en iOS vindt u op www.rivm.nl/lci.


12.	Herziene richtlijn Astma/COPD en de Registratierichtlijn COPD: Stof genoeg Dr. Jos Rooijackers, longarts, Nederlands Kenniscentrum Arbeid en Longaandoeningen, Utrecht en Gerda de Groene, bedrijfsarts, Nederlands Centrum voor Beroepsziekten, AMC, Amsterdam Toelichting: Was de eerste Richtlijn Astma en COPD die dateert uit 2003 aan een herziening toe? Een retorische vraag als je alleen naar de datum kijkt, maar geldt dat ook voor de inhoud? Anno 2017 blijkt die richtlijn heel solide te zijn: de stapsgewijze aanpak bij het vermoeden van een werkgerelateerd astma staat als een huis en komt overeen met het zes-stappenplan voor het signaleren, diagnosticeren, melden en preventie van beroepsziekten. Hoewel beroeps COPD nog niet zo ingeburgerd is als beroepsastma, worden op het gebied van oorzakelijke relaties tussen beroepsmatige blootstelling en COPD wel stappen gemaakt. Wordt bij beroepsastma gezocht naar een causaal agens dat min of meer direct leidt tot klachten en longfunctie stoornissen, bij COPD gaat het om complexe samenstellingen van stof, gas, damp en rook die pas op veel langere termijn en meestal sluipend hun schadelijk effect laten zien. De Registratierichtlijn beroepsziekte COPD werkt als een mistlamp om door dit rookgordijn heen te kijken. In de herziene richtlijn astma en COPD wordt in het bijzonder ingegaan op preventief medisch onderzoek (PMO), prognostische factoren van arbeidsparticipatie en aan interventies op de werkplek, zowel voor astma als voor COPD. Deze onderwerpen behoren typisch tot het werkterrein van de bedrijfsarts en sluiten perfect aan bij de richtlijn werkgerelateerd astma voor longartsen, die door de NVALT (Nederlandse Vereniging van Artsen voor Longziekten en Tuberculose) in 2016 is uitgebracht (https://www.nvalt.nl/kwaliteit/richtlijnen/copd-astma-allergie).

13.	Nachtwerk en gezondheid Prof. dr. ir. Tjabe Smid, hoogleraar arbeidsomstandigheden (em), Amsterdam Public Health Research Institute, VU medisch centrum, Amsterdam en prof. dr. Carel Hulshof, bijzonder hoogleraar Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde, coördinator richtlijnen NVAB, Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid, Academisch Medisch Centrum, Amsterdam Toelichting: Advies van de Gezondheidsraad: wat betekent dat voor de bedrijfsarts? In Nederland werken 1,3 miljoen mensen ‘s nachts, waarvan 700.000 regelmatig. Nachtwerk leidt tot slaap- en vermoeidheidsproblemen. De laatste jaren is een hevige discussie gevoerd over risico op borstkanker. De nieuwste inzichten laten zien dat er daarvoor eigenlijk maar weinig bewijs is. Wel is er juist een fors risico op het ontwikkelen van cardiometabole aandoeningen; volgens een recent rapport van de Gezondheidsraad is de extra kans op diabetes na een leven met regelmatig nachtwerk zo’n 7 %, en bovendien de extra kans op hart- en vaatziekten 8 %. Er zijn geen bewezen effectieve maatregelen om deze lange-termijn gevolgen te beperken. Tegen korte-termijn effecten zijn er slechts enkele bewezen interventies. De Gezondheidsraad adviseert daarom nadrukkelijk om minder ’s nachts te werken. De Staatssecretaris roept in haar reactie op het advies van de Gezondheidsraad de bedrijfsartsen op om de nieuwe inzichten mee te nemen in hun inzet en na te denken over een richtlijn. Die zou aandacht moeten geven aan PMO en hoogrisico groepen. In de workshop worden de laatste inzichten met u gedeeld en kunt u door middel van casussen nagaan wat dit zou kunnen betekenen voor patiënten en voor het PMO.

14.	Zwangerschap, postpartum en werk: de geactualiseerde NVAB-richtlijn Monique van Beukering, bedrijfsarts, Zorg van de Zaak, Utrecht en onderzoeker, AMC afdeling Verloskunde/Gynaecologie, Amsterdam en dr. Ageeth Schonewille, verloskundige, onderzoeker, Erasmus MC, afdeling verloskunde en prenatale geneeskunde, Rotterdam Toelichting: De workshop geeft inzicht in de herziening van de NVAB Richtlijn ‘Zwangerschap, postpartumperiode en werk’ (februari 2018). Deze herziening heeft geleid tot wijzigingen in de opzet en in een aantal adviezen bij werk- en persoonsgerelateerde risico’s en geeft concrete handvatten voor beleidsadvisering en samenwerking met de curatieve sector. De workshop sluit af met onderzoeksresultaten van twee recente projecten rondom zwangerschap en arbeid.

15,	PerfectFit@Work: Gezond tot aan het pensioen met een game Dr. Tessa Kouwenhoven, bedrijfsarts, Erasmus MC, Rotterdam Toelichting: Bedrijven zitten met de handen in het haar doordat ze hun werknemers populatie zien verouderen en meer mensen chronische ziektes hebben. Een gezonde leefstijl kan veel ellende voorkomen. Maar dat blijkt makkelijker gezegd dan gedaan... hoe krijg je mensen zo ver? Deze presentatie laat veelbelovende 'blended' programma's op de werkvloer zien. Hoe kan u als bedrijfsarts eHealth inzetten ter gezondheidsbevordering? Wat zijn de resulaten? En wat doet motivational interviewing hierbij?
16a.	Eigen ondernemerschap! (alléén voor AIOS) Manuela de Klaver, Madeleine de Kleine, Lianne Schouten en Rick van Steenkiste, allen AIOS Bedrijfsgeneeskunde, 'De Jonge Bedrijfsarts' Toelichting: Als bedrijfsarts (in opleiding) kan je gevraagd worden om ondernemerschap te tonen. Hoe maak je dit ondernemerschap concreet en hoe wil je dat in de toekomst vormgeven? Hoe vertaal je bijvoorbeeld signalen uit de spreekkamer naar acties om de duurzame inzetbaarheid te bevorderen? Wat komt er bij kijken als je als ZZP-er werkt? De Jonge Bedrijfsarts heeft naar aanleiding van de input van vorig jaar deze twee aspecten van ons vak gekozen als thema voor deze workshop. In een setting vergelijkbaar met collegetour, nodigen we jullie uit om aan een bedrijfsarts die als ZZP-er werkt én een A&O-adviseur vragen te stellen, dilemma's voor te leggen en tips te krijgen van deze experts over de inzet van eigen ondernemerschap in de praktijk.


16b.	Langer doorwerken: een kwestie van het managen van verwachtingen? Jan Verhoeven, psycholoog, fysiotherapeut, manueel therapeut en directeur, Condite, Enschede Toelichting: Het belang van maatregelen om langer werken mogelijk te maken, impliceert de assumptie dat zonder een gerichte aanpak de fysieke en psychomentale belastbaarheid daarvoor veelal niet toereikend is. Zet dit aan tot gedragsverandering wat er aan bijdraagt dat de belastbaarheid op peil blijft, of ondersteunt dit vooral het denkbeeld dat van de oudere werknemer het onmogelijke wordt gevraagd? Onderzoek bevestigt het belang van het herkennen en het doorbreken van ouderdom stereotypen. In deze presentatie wordt dit fenomeen nader belicht en worden handvatten geboden hoe daar in beleid op in te spelen.
15.10	Tweede ronde parallelsessies 4 t/m 16b
16.15	Pauze en informatiemarkt
16.45	Multidisciplinaire Parkinson behandeling werkt! Prof. dr. Bas Bloem, neuroloog, Radboudumc, afdeling Neurologie en medisch directeur Parkinson Center, Nijmegen
17.25	Afsluiting Dr. Maaike de Vries, dagvoorzitter
17.30	Borrel	Afmelden bij congresbalie
FEESTAVOND: Vitaal zijn we allemaal, maar ook nog fit genoeg voor de feestavond? Loop met ons mee door park Sonsbeek naar Brasserie de Boerderij.
18.30	Vertrek per touringcar of eigen vervoer naar park Sonsbeek
18.45	Wandeling door het park onder leiding van gidsen
19.30	Diner in Brasserie de Boerderij
23.00	Einde feestavond; terugrit naar Papendal